Het thema duurzaamheid wordt in veel sectoren, waaronder het onderwijs, als belangrijk gezien. Maar dat betekent niet dat dit onderwerp de aandacht krijgt die het verdient. Ook het onderzoek van onze partner Dyade, "Positieve Impact Onderwijs 2024”, toont aan dat er nog veel werk aan de winkel is. Welke verantwoordelijkheid moeten onderwijsinstellingen nemen als het gaat om zowel de bewustwording van duurzaamheid als het verduurzamen van hun eigen activiteiten?

De perceptie van duurzaamheid bij onderwijsinstellingen

Een aanzienlijke meerderheid (82%) van de respondenten van het onderzoek van Dyade, die allemaal werkzaam zijn in het onderwijs, is van mening dat het onderwijs een voorbeeldfunctie heeft op het gebied van duurzaamheid. Maar bijna de helft (48%) vindt dat duurzaamheid onvoldoende is geïntegreerd in het huidige curriculum. Daarnaast zijn veel respondenten niet goed op de hoogte van de duurzaamheidsdoelen van hun eigen organisatie: slechts vier op de tien (41%) weet of hun organisatie haar duurzaamheidsdoelen haalt.

Bewustwording van duurzaamheid begint in de klas

Kennis vergaren over duurzaamheid begint als je het mij vraagt in de klas. Als kinderen leren over hoe de aarde is ontstaan en verandert, en welke rol de mens daarin heeft, worden ze zich bewust van hun eigen gedrag. Dat bewustzijn is de basis voor respect voor onze fysieke leefomgeving en het daarbij behorende gedrag. Het is daarbij belangrijk dat het thema duurzaamheid op een aantrekkelijke manier wordt gepresenteerd, zodat de boodschap geen belerende toon krijgt, maar juist inspireert. Duurzaamheid moet vanaf jonge leeftijd op een begrijpelijke en speelse manier worden geïntroduceerd, zodat kinderen het belang ervan op een natuurlijke manier gaan inzien. Dit kan bijvoorbeeld met behulp van praktische activiteiten zoals het aanleggen van een moestuin, slechts een van de voorbeelden die op de website van de RVO te vinden zijn.

 De juiste toon en communicatiekanalen vinden is trouwens niet alleen van belang voor het onderwijs en kinderen, maar voor alle generaties. Zo kunnen films als “A Life on our planet” en series als “Our Planet” een krachtige manier zijn om duurzaamheid op een toegankelijke manier over te brengen. Recent hoorde ik van ‘Only Planet’, een reizend theater met een programma van zeven dagen per week, volledig in het teken van het beter zorgen voor onze aarde. Op die manier blijft duurzaamheid niet alleen een abstract begrip, maar iets wat kinderen én volwassenen concreet kunnen zien, voelen en doen.

Stel KPI’s op om voortgang te monitoren

Elke activiteit om duurzaamheid onder de aandacht te brengen is al winst, maar het is net zo belangrijk om vorderingen op dit gebied in kaart te brengen; zowel kwantitatief als kwalitatief. Onderwijsbestuurders kunnen KPI’s opstellen voor hoeveel duurzaamheidsactiviteiten er jaarlijks georganiseerd moeten worden. Of hoeveel lessen over dit thema jaarlijks terug moeten komen in het curriculum. Met Business Intelligence-oplossingen, zoals we die ook vanuit Visma bieden, is het mogelijk om dashboards te creëren zodat hier gedurende het jaar door op kan worden gestuurd. Tegelijkertijd kunnen onderwijzers en ouders monitoren hoe kinderen de lesstof ervaren en of hun kennisniveau over dit onderwerp toeneemt. Tools zoals MijnRapportfolio zouden daar prima geschikt voor kunnen zijn.

Eigen duurzaamheidsactiviteiten onder de loep nemen

Onderwijsinstellingen moeten zich niet beperken tot het overbrengen van kennis van duurzaamheid, maar ook kritisch naar hun eigen ecologische voetafdruk kijken. Welke eisen met betrekking tot duurzaamheid stel je als onderwijsbestuurder bijvoorbeeld aan jouw leveranciers? In samenwerking met onze partner Dyade zet Visma-bedrijf SmartTrackers de eerste stappen om onderwijsinstellingen te helpen met het in kaart brengen en monitoren van hun eigen duurzaamheidsdoelstellingen. Practice what you preach! 

Tot slot zou ik willen benadrukken dat duurzaamheidsmaatregelen niet puur en alleen door wet- en regelgeving gedreven zouden moeten worden. Natuurlijk is dit een belangrijke en ook noodzakelijke ‘stok achter de deur’, maar de motivatie om duurzaam te handelen zou  primair een intrinsieke motivatie dienen te zijn, geen externe. Met de klimaatverandering en het verlies aan biodiversiteit staan we voor enorme maatschappelijke opgaven. Zowel het onderwijs als de IT-sector spelen hierbij een belangrijke rol; hoe mooi zou het zijn daartussen de verbinding te leggen!